Cách Ăn Uống Của Người Việt Nam: 35+ Quy Tắc Văn Hoá Trên Mâm Cơm

Ông bà ta có câu “học ăn, học nói, học gói, học mở”, nhấn mạnh rằng sự ăn uống đúng phép tắc cũng phản ánh văn hóa người Việt. Trong lối sống hiện đại, những quy tắc này không còn áp dụng quá nghiêm ngặt trong mỗi bữa cơm. Hãy cùng Nhà to travel khám phá chi tiết các quy tắc trong mâm cơm Việt để hiểu rõ hơn về phong tục của tổ tiên chúng ta.

Các quy tắc trong mâm cơm Việt Nam

• Không được đưa bát cơm lên miệng quá ba lần liền.
• Tránh cầm cả bát và đũa bằng một tay hoặc ngậm đũa khi muốn múc canh. Nên đặt đũa lên mâm hoặc đĩa gác đũa khi không dùng.
• Ngồi ăn không nên rung đùi, bởi đây là hành động bất lịch sự.
• Ngồi trên ghế thì ngồi thẳng lưng, ngồi trên chiếu thì duy trì tư thế lưng thẳng mà không nhấc mông khỏi mặt đất.
• Tránh để tay dưới bàn, và không chống tay để bưng bát cơm.
• Nên đổi đầu đũa khi muốn gắp cho người khác.
• Tránh cắn hoặc liếm đũa, muỗng, bát.
• Sau khi múc canh, muỗng nên úp xuống bát.
• Tránh cắm đũa thẳng đứng vào bát cơm.

• Không nhai phát ra tiếng chép miệng.
• Tránh nói chuyện, húp canh hoặc uống khi đang nhai.
• Tránh gắp thức ăn trực tiếp vào miệng, cần đặt trong bát riêng trước khi ăn.
• Tránh thổi thức ăn nóng bằng miệng, hãy ăn phần nguội trước.
• Tránh nói khi miệng đang đầy cơm.
• Không dùng muỗng, đũa cá nhân khuấy vào các món ăn chung.
• Không đào bới thức ăn để lựa chọn miếng ngon.
• Không ngồi quá gần hoặc quá xa mâm cơm.
• Không nhúng đầu đũa vào bát nước chấm.
• Không ngồi với tư thế chống cằm trên bàn ăn.
• Không gõ đũa hoặc bát.

Xem thêm: Cờ Phật giáo Tây Tạng: Biểu tượng tâm linh và hòa bình

Những quy tắc khác cần lưu ý khi ăn cơm tại Việt Nam

• Không được gắp liên tục một món ăn.
• Phải ăn hết cơm và thức ăn trong bát.
• Nếm thử trước khi điều chỉnh gia vị, không nên thêm gia vị ngay sau khi bắt đầu ăn.
• Không ăn trước người lớn, chỉ khi họ bắt đầu thì bạn mới nên ăn. Là khách, phải đợi chủ nhà hoặc người có tuổi hơn bắt đầu.
• Nếu vô tình nhai phải sạn hoặc xương, hãy nhẹ nhàng lấy ra, không phun ra tại bàn ăn.
• Trẻ nhỏ cần nhờ người lớn khi muốn lấy món ăn xa, không nên vươn người.
• Trẻ còn nhỏ nên có mâm riêng, từ 6 tuổi có thể ngồi chung bàn.
• Theo sắp xếp của chủ, không tự động ngồi khi chưa được mời.
• Khi múc canh, nhớ mời người lớn trước, và khi ăn nên để muỗng dưới bát.
• Hãy báo trước nếu có dị ứng hoặc kiêng kị, tránh gây khó khăn cho chủ nhà.
• Sau bữa, nên nói lời cảm ơn dù chỉ có mình bạn và đối tác.
• Tránh va chạm tay với người khác, nói trước để được xếp chỗ phù hợp.
• Tránh chê bai món ăn ngay trên bàn.
• Phần ăn dành cho người đi làm về muộn nên sắp trong bát riêng, tránh để lại như đồ ăn thừa trên đĩa.
• Ăn từ từ, không nên kết hợp đi và ăn, hay nói khi nhai.
• Tránh để thức ăn dính lên miệng, tay hoặc rơi vãi trên bàn ăn.

• Cần chú ý tay áo khi lấy đồ ăn, tránh dính bẩn.
• Nếu cần rời khỏi bữa ăn, phải xin phép trước.
• Thức ăn lớn cần xin phép cắt nhỏ để mọi người dễ ăn.
• Nếu bị cay, hãy uống nước từ từ, không nên hành xử bất lịch sự.
• Ra ngoài mà hắt xì để giữ không khí dễ chịu trong bữa ăn.
• Ngoại trừ người cao tuổi trên 70 và trẻ nhỏ, thì ợ giữa bữa ăn bị coi là bất lịch sự và thiếu tế nhị.
• Khi nấu mà có khách mời, hãy cẩn thận chọn gia vị cay và chú ý đến cách trình bày món ăn.
• Với món như chè, súp,… dùng bát nhỏ có thể bưng hai tay để húp, không đi kèm đũa hay muỗng. Nếu bày bát to, sâu, khi ăn gần hết có thể nghiêng bát để múc, nhưng không nên bưng lên để húp.

Tìm đọc thêm Văn hóa bản địa Nam Phi tại https://nhatotravel.vn/nhung-net-dac-trung-dang-chu-y-cua-van-hoa-nam-phi/

Những quy tắc trên là một phần trong văn hóa mâm cơm Việt mà Nhà to travel đã tổng hợp. Dù cuộc sống hiện đại mang lại sự tiện nghi và thoải mái, nhưng các phong tục truyền thống tốt đẹp cần được bảo tồn để duy trì bản sắc văn hóa dân tộc, giúp dạy bảo con cháu những lễ nghi đúng mực. Những điều tưởng chừng nhỏ nhặt có thể thể hiện nhân cách cá nhân, gia đình, xã hội và thậm chí cả quốc gia.